Ποίηση, 95 σσ.:
165γρ., 12.50 x 19.70 εκ.
© LOGGIA P.C., 2023
ISBN 978-618-86331-6-2
Το εκτενές αφηγηματικό ποίημα Χαρτιά υιοθεσίας χωρίζεται ή συντίθεται από τρεις φωνές:
της υιοθετημένης κόρης, της θετής μητέρας και της βιολογικής μητέρας. Οι φωνές των τριών γυναικών πλέκονται, καθρεφτίζοντας τις τεμνόμενες διαδρομές τους.
Η κόρη, γεννημένη από Σκωτσέζα μητέρα και Νιγηριανό πατέρα, μιγάδα, υιοθετήθηκε κατά τη βρεφική της ηλικία από ζευγάρι λευκών Σκωτσέζων μεσοαστών.
Aρχικά το έργο γράφτηκε και μεταδόθηκε στο ραδιόφωνο του BBC Radio 3 και στη συνέχεια αποτέλεσε μέρος της πρώτης, ομότιτλης, ποιητικής συλλογής της Κέι (1991),
για την οποία απέσπασε τρία σημαντικά βραβεία στη χώρα της. Ολόκληρη η σύνθεση διατρέχεται από μουσικότητα και ρυθμό, που αντλεί από το μπλουζ και την τζαζ.
Με αφορμή τα Χαρτιά υιοθεσίας η αναζήτηση και η εδραίωση της ταυτότητας της Τζάκι Κέι ως μιγάδας, ως υιοθετημένης κόρης, ως ομοφυλόφιλης γυναίκας και ως ποιήτριας
μέσα στη συντηρητική, ρατσιστική κοινωνία της Σκωτίας των δεκαετιών του 1970-1980 αποκτά ένα ειδικό βάρος συλλογικό, που ξεφεύγει από τα όρια της αυτοβιογραφικής αφήγησης.
Νίκος Κουρμουλής,
Αφιέρωμα στη «μαύρη λογοτεχνία», “Τα Νέα”, 30.03.2024
Μια πρωτότυπη, εκτενής ποιητική σύνθεση ιδωμένη από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες: της φυσικής μητέρας, εκείνης που υιοθέτησε και της κόρης.
Μια μίνι ραψωδία δίχως μελοδραματικές εξάρσεις, που προσπαθεί να
ενδυναμώσει την αυτοσυνείδηση της γυναικείας φύσης εντός των πολλών της ταυτοτήτων.
Αντώνης Καρτσάκης,
Η τέχνη ως απέραντη αλληλεγγύη, “Περιοδικό Χάρτης”, Φεβρουάριος 2024
Οι ήρωες της Κέι γίνονται, πράγματι, αντηχεία κοινωνικών ζητημάτων (διακρίσεων, ρατσιστικών αντιλήψεων, συντηρητισμού) τα οποία υπόκεινται
στη διαμόρφωση των ατομικών ταυτοτήτων. Αλλά πίσω από τις προσωπικές διαδρομές των προσώπων (την αγωνία της υιοθετημένης κόρης, την απόγνωση
ης άτεκνης, τον πόνο της βιολογικής μητέρας) διακρίνουμε το συλλογικό βάρος που διευρύνει και βαθαίνει την αυτοβιογραφική ποιητική αφήγηση, τις κοινωνικές δομές
που διαμορφώνουν ταυτότητες: η άτεκνη θεωρείται κοινωνικά αποτυχημένη, η ανύπαντρη μητέρα υφίσταται τον κοινωνικό κατατρεγμό, ενώ η εκτός γάμου κόρη δεν γίνεται εύκολα αποδεκτή από την συντηρητική κοινωνία. Η αναζήτηση ταυτότητας μετατοπίζεται λοιπόν από την προσωπική ιστορία στο κοινωνικό οικοδόμημα.
Γιάννης Δρούγος,
Τζάκι Κέι, Χαρτιά υιοθεσίας, “Into my books”, 27.09.2023
Η Τζάκι Κέι καταπιάνεται με ένα ριψοκίνδυνο, ευαίσθητο θέμα και καταφέρνει να κρατήσει απολύτως τις ισορροπίες αποφεύγοντας μελοδραματισμούς χάρη στην υψηλή ποιητική της πρόζα και στην άλλο τόσο υψηλή συναισθηματική της ευφυΐα.
Κι έτσι, με τα "Χαρτιά υιοθεσίας" μάς χαρίζει ποίηση γενναία, ειλικρινή, συγκινητική, ρυθμική σε τζαζ αυτοσχεδιασμούς.
Το πρώτο πρακτορείο που πήγαμε
δεν μας ήθελε στις λίστες του
δεν μέναμε αρκετά κοντά σε κάποια ενορία
ούτε ήμασταν από αυτούς που πάνε εκκλησία
(αν και αποφύγαμε να αναφέρουμε πως μασταν κομμουνιστές).
πως δεν βγάζαμε αρκετά λεφτά.
Στο τρίτο μάς συμπάθησαν
αλλά η λίστα αναμονής ήταν ήδη στα πέντε χρόνια.
Πέρασα έξι μήνες προσπαθώντας να μη χαζεύω
τις κούνιες, το καλαθάκι για μωρά στα καροτσάκια του σουπερμάρκετ
να μη σκέφτομαι πως το παιδί που ήθελα θα μπορούσε
να ’ναι τώρα πέντε χρονών.
Στο τέταρτο πρακτορείο η λίστα είχε κλείσει.
Στο πέμπτο μάς έβαλαν στη λίστα, αλλά πάλι δεν είχαν μωρά.
Κι όπως βγαίναμε από την πόρτα
Είπα: Α, ξέρετε, δεν μας νοιάζει το χρώμα.
Κι έτσι απλά, η αναμονή τελείωσε.
Σήμερα το πρωί έφτασε ένας υπηρεσιακός φάκελος
από το Εδιμβούργο: μια μονοσέλιδη αναφορά
Κατάφερα να ελέγξω το αρχείο σας
(φυλάσσεται σε μικροδιαφάνεια, όπως όλα τα αρχεία πλέον).
Οι ακόλουθες πληροφορίες είναι από τα γράμματα της μητέρας σας:
Η μητέρα σας ήταν δεκαεννέα χρονών όταν σας γέννησε.
Ζυγίζατε σχεδόν τέσσερα κιλά.
Της άρεσε το χόκεϊ. Δούλευε στο Αμπερντίν
σερβιτόρα. Είχε ύψος ένα και εβδομήντα δύο.
Νόμιζα πως τα είχε κρύψει όλα
πως δεν είχε μείνει ίχνος
από κάτι που θα μπορούσε να μας προδώσει
Έβαλα Μαρξ Ένγκελς Λένιν (όχι Τρότσκι)
στο καλάθι των απλύτων – σιγά μην έχωνε
τη μύτη της εκεί.
Όλα τα τεύχη του Ημερήσιου Εργάτη
τα έχωσα κάτω απ’ τον καναπέ
ξεκρέμασα το περιστέρι της ειρήνης απ’ τον τοίχο του καμπινέ
την αφίσα του Πολ Ρόμπσον
με τη λεζάντα δώστε του το διαβατήριό του
από τον τοίχο της κουζίνας.
Άφησα μια προτομή του Ρόμπερτ Μπερνς
τις αστυνομικές μου ιστορίες
και τα άπαντα του Σέλεϊ
Και να σου τη στις 11.30 ακριβώς
της βάζω καφέ
στο καινούργιο μου ουγγρικό σερβίτσιο
κι εύχομαι, η χαζή, πως δεν θα ρωτήσει
την προέλευσή του – ειλικρινά
αυτό το μωρό μού έχει καρφωθεί στο κεφάλι.
Κάθεται σταυροπόδι στον καναπέ
μου φαίνεται ακούω τα φύλλα του Ημερήσιου Εργάτη
να θροΐζουν κάτωθέ της.
Λοιπόν, λέει, ενδιαφέρον το σπίτι σας
Βλέπει τα φρύδια μου να σηκώνονται.
Είναι διαφορετικό, διευκρινίζει.
Γαμώτο, κι εγώ πάλευα όλο το πρωί
να το κάνω να μοιάζει συνηθισμένο
– ένα υπέροχο σπίτι για το μωρό.
Κουμπώνει το παλτό της όλο χαμόγελα
Σκέφτομαι
έχω σκοράρει
Μα καθώς η μπάλα πλησιάζει τα δίχτυα
το βλέμμα της πέφτει, την ίδια στιγμή με το δικό μου
σε μια κόκκινη κορδέλα με είκοσι κονκάρδες
για την παγκόσμια ειρήνη
Ξεκάθαρη σαν σφυροδρέπανο
πάνω στον τοίχο.
Α, λέει, είστε ενάντια στα πυρηνικά όπλα;
Στον διάβολο όλα. Με μωρό ή χωρίς.
Ναι, της λέω. Ναι, ναι, ναι.
Θα ’θελα αυτό το μωρό να ζήσει σ’ έναν κόσμο
χωρίς πυρηνικά όπλα.
Α. Τα μάτια της φωτίζονται.
Κι εγώ είμαι υπέρμαχος της ειρήνης, λέει
και κάθεται ξανά γι’ άλλο ένα φλιτζάνι καφέ.